• مراحل و شرایط انحصار وراثت

  • پس از فوت فرد، اموال او به طور قهری و غیر ارادی داخل در دارایی وراث قرار میگیرد مگر اینکه هر یک از ورثه یا تمامی آنها ترکه را رد کنند.اما اگر وراث می‌خواهند سهم‌الارث خود را مطالبه و در آن تصرف کنند، در مرحله نخست باید تقاضای گواهی انحصار وراثت کنند (ماده یک قانون تصدیق انحصار وراثت). به این معنا که منحصر بودن آنها در ارث بردن از فرد متوفی و سهم‌الارث هر یک از آنها در دادگاه بررسی و اثبات شود.کارکرد گواهی انحصار وراثت نیز آن است که بدون گواهی انحصار وراثت امکان تصرف حقوقی در اموال متوفی وجود ندارد هر چند که تصرف مادی در صورت رضایت تمامی ورثه ممکن است.به گواهی انحصار وراثت، گواهی حصر ورثه یا گواهی انحصار ورثه یا گواهی حصر وراثت هم گفته می شود.در ادامه این مقاله موسسه حقوقی و داوری عصر برنا به صورت کامل شرایط این موضوع را تشریح می نماید.
  • گواهی انحصار وراثت چیست ؟
  • وقتی فردی فوت می کند اموال او به صورت غیر ارادی و آنی به ورثه او منتقل می شود.حال برای اینکه ورثه بتوانند در اموال وی دخالت و تصرف نمایند چون مال به صورت مشاع است و مصداق سهم هر کس مشخص نیست، و البته به دلیل عدم تساوی در سیستم حقوقی ما لازم است مشخص شود که ورثه متوفی چه کسانی هستند یا به تعبیر دیگر برای دخالت در اموال متوفی حضور و رضایت چه کسانی لازم است.به همین منظور طبق نظر قانونگذار ابتدا و قبل از هر نوع تصرف باید ورثه متوفی در قالب صدور یک گواهی شناسایی و تعیین شوند.
  • به عبارت دیگر منظور از گواهی انحصار وراثت یا به تعابیر دیگر گواهی حصر ورثه، حصر وراثت و انحصار ورثه این است که مرجع صالح با درخواست متقاضی و در صورت صلاحدید با انجام تحقیقات و با آگهی در روزنامه به شناسایی وراث متوفی و صاحبان حق در ارث (مانند کسی که به نفع او وصیت شده ولی جزو ورثه نیست) می پردازد.
  • ممکن است گفته شود مراجع دولتی و رسمی می توانند با دسترسی که به سامانه ثبت احوال دارند از هویت ورثه مطلع شوند و دیگر نیازی به گواهی انحصار وراثت در حال حاضر نیست؛ این گفته چند ایراد و اشکال دارد از جمله اینکه :
  • الف – ممکن است شخصی رابطه نسبی یا سببی یا متوفی داشته باشد ولی نسبت او در شناسنامه وی و در سامانه ثبت احوال ثبت نشده باشد.حتما شما هم دیده یا شنیده اید که کسی فرزندی دارد که نام فرزند او در شناسنامه اش نیامده و در سامانه ثبت احوال هم ثبت نشده؛ همچنین است در خصوص همسر دائمی.
  • ب – شخصی که به نفع او وصیت شده ممکن است اصلا جزو ورثه نباشد ولی درج نام او در گواهی انحصار وراثت خریدار احتمالی نسبت به وجود حق برای او آگاه و مطلع می سازد.
  • ج – اموال غیر منقول گاهی با سند عادی فروخته می شوند و بنگاه های معاملات ملکی دسترسی به سامانه ثبت احوال ندارند.
  • گواهی انحصار وراثت را از کجا بگیریم ؟
  • در حال حاضر مرجع صالح برای رسیدگی به درخواست صدور گواهی انحصار وراثت شورای حل اختلاف است.قبل از تاسیس شوراهای حل اختلاف در سال 1381 این مورد در صلاحیت محاکم حقوقی بود و در زمان وجود دادگاه های صلح در صلاحیت محاکم صلح.(جهت اطلاعات بیشتر با وکلای موسسه حقوقی و داوری عصر برنا در ارتباط باشید)
  • آیا برای گرفتن گواهی انحصار وراثت حتماً نیاز به وکیل هست ؟
  • برای گرفتن گواهی انحصار وراثت داشتن وکیل دادگستری ضرورت ندارد و خود افراد هم می توانند با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی ، ثبت درخواست و تکمیل مدارک پروسه آن را به جریان بیاندازند.
  • داشتن وکیل دادگستری جریان امر را سریع تر می کند و گواهی انحصار وراثت در زمان کمتری صادر می شود مثلاً در صورت نیاز به استعلام از سامانه ثبت احوال به دلیل نقض مدارک با پیگیری وکیل پاسخ استعلام سریعتر واصل می شود و همچنین درخواست به صورت صحیح تقدیم شده و اشتباه و ناآگاهی مانعی برای رسیدگی سریع نخواهد بود.
  • داشتن وکیل همچنین به کسانی توصیه می شود که خود وقت پیگیری مراحل صدور گواهی انحصار وراثت را ندارند یا اصلا در محل آخرین اقامتگاه متوفی ساکن نیستند.
  • نکته – باید توجه داشته باشید که مسئله انحصار وراثت از تقسیم ارث جدا است. درخواست تقسیم ارث یا مطالبه سهم الارث از دادگاه زمانی پیش می آید که ورثه بر سر تقسیم ارث با هم اختلاف دارند. در نتیجه نباید گمان رود که با سپردن درخواست صدور گواهی انحصار وراثت به وکیل مسئولیت مطالبه سهم ارث یا تقسیم ارث نیز با اوست.

  • وکیل انحصار وراثت چه کمکی به شما می کند ؟

  • همانطور که در بالا هم توضیح داده شد مهمترین اثر سپردن مسئولیت درخواست صدور این گواهی به یک وکیل انحصار وراثت ، یکی تسریع در جریان صدور آن و دیگر انجام صحیح کار و دوری از اشتباه است.
  • همچنین اینکه با داشتن وکیل خود، دیگر درگیر مراحل و تشریفات صدور گواهی انحصار وراثت در شورای حل اختلاف و سایر مراجع نخواهید شد.
  • مراحل درخواست گواهی انحصار وراثت
  • اگر وراث بخواهند سهم‌الارث خود را مطالبه و در آن تصرف کنند، در مرحله نخست باید انحصار وراثت کنند. به این معنا که منحصر بودن آنها در ارث بردن از فرد متوفی و سهم‌الارث هر یک از آنها در دادگاه بررسی و اثبات می شود. کارکرد گواهی انحصار وراثت نیز آن است که بدون انحصار وراثت، وضعیت ورثه و چگونگی تقسیم ترکه به طور رسمی روشن نمی‌شود.
  • به منظور صدور گواهی انحصار وراثت مراحل زیر باید طی شود :
  • 1- تکمیل مدارک لازم
  • 2- مراجعه به دفتر خدمات قضایی
  • 3- ثبت نام در سامانه سنا
  • 4- ثبت دادخواست با موضوع درخواست صدور گواهی انحصار وراثت
  • 5- مراجعه به شورای حل اختلاف و پیگیری ارجاع پرونده و رفع نواقص احتمالی
  • 6- پیگیری درج آگهی در روزنامه
  • 7- پس از حدود سه ماه صدور گواهی انحصار وراثت
  • مدارک لازم برای گرفتن گواهی انحصار وراثت

  • مدارک درخواست گواهی انحصار وراثت

  • برای اقدام به این کار مدارکی از قبیل گواهی فوت، شناسنامه متوفی و ورثه لازم است همچنین اگر متوفی قبل از فوت، متاهل بوده باشد، ارایه سند ازدواج به انضمام اظهارنامه مالیاتی و استشهادیه ضروری است؛ بر اساس استشهادیه، شهود در دفتر اسناد رسمی شهادت می‌دهند که ورثه فرد متوفی که در تاریخی مشخص فوت کرده است، چه کسانی هستند.
  • پس از آماده شدن این مدارک و ارایه آنها توسط ورثه به شورای حل اختلاف، این شورا به صدور گواهی حصر وراثت اقدام می‌کند. این مدارک عبارتند از :
  • 1- گواهی فوت
  • 2- شناسنامه متوفی
  • 3- کارت ملی متوفی
  • 4- شناسنامه متقاضی
  • 5- کارت ملی متقاضی
  • 6- شناسنامه و کارت ملی بقیه ورثه
  • 7- استشهادیه
  • 8- سند ازدواج متوفی
  • 9- سند طلاق متوفی
  • 10- وصیت نامه متوفی (در صورت وجود)
  • 11- گواهی مبنی بر میزان سهم الارث از مرجع مذهبی مربوطه اگر متوفی از اقلیت های دینی باشد.
  • ارث زوجه از اموال متوفی
  • در گذشته زوجه از اموال غیر منقول مانند زمین اعم از عین یا قیمت آن ارث نمی‌برد و به طور طبیعی در گواهی انحصار وراثت نیز منعکس می‌شد که زوجه حسب مورد از یک چهارم یا یک هشتم اموال منقول ارث می‌برد.
  • این در حالی است که با اصلاح قانون مدنی که بر اساس آن زوجه از قیمت اموال غیرمنقول نیز ارث می‌برد، به طور طبیعی این موضوع در گواهی انحصار وراثت نیز می آید. در حقیقت زوجه از حیث اینکه در همه اموال سهم دارد، مشابه سایر ورثه است.
  • چنانچه در زمان فوت متوفی، مورث (ارث‌بر) جنینی باشد که در صورت زنده متولد شدن از متوفی ارث خواهد برد، نمی‌توان درخواست گواهی انحصار وراثت را تا تعیین وضعیت جنین ارایه کرد و چنانچه درخواست شده باشد رسیدگی باید متوقف شود.
  • نکته – توجه داشته باشید که مرد فوت شده هر تعداد همسر داشته باشد میزان یک چهارم (در صورت عدم وجود فرزند) یا یک هشتم (در فرض وجود فرزند) بین همه همسران به طور مساوی تقسیم خواهد شد.
  • نکته – همسر موقت یا به تعبیر عامیانه صیغه ای در هیچ فرضی از متوفی ارث نمی برد.حتی اگر ضمن ازدواج ارث بردن شرط شده باش ولی فرزند از همسر موقت مانند سایرین و مطابق قاعده ارث خواهد برد.
  • آثار صدور گواهی انحصار وراثت
  • مطابق ماده 370 قانون امور حسبی، پس از صدور گواهی انحصار وراثت، ورثه و اشخاص ذینفع می‌توانند بر اساس گواهی صادر شده اموال و مطالبات متوفی را از اشخاص متصرف یا مدیون مطالبه کنند. البته واضح است که در صورت تعدد وراث، اموال و مطالبات مزبور باید به هر شخصی که وراث جمعاً تعیین می‌کنند، تسلیم شود؛ زیرا اموال مزبور بین ورثه و اشخاص ذی‌نفع که حقی در ترکه دارند، مشاع بوده و تصرف در مال مشاع بدون اذن همه شرکا ممکن نیست.
  • همچنین مطابق ماده 374 قانون امور حسبی، در صورتی که مال غیر منقولی به نام متوفی ثبت شده باشد با تسلیم گواهی انحصار وراثت مربوط به متوفی، ملک مزبور به نام وراث و اشخاص ذی‌نفع ثبت خواهد شد.
  • اعتراض به گواهی انحصار وراثت
  • اگر فردی به گواهی صادرشده درباره انحصار وراثت اعتراضی داشت، می‌تواند اعتراض خود را اعلام کند، به طور مثال یکی از ورثه ممکن است اعتراض داشته باشد که نامش در گواهی قید نشده است همچنین ممکن است موصی‌له (فردی که وصیت به نفع او انجام شده است) یکی از اعتراض‌کنندگان به گواهی انحصار وراثت باشد.
  • چه کسانی می توانند گواهی انحصار وراثت دریافت کنند ؟
  • وراث متوفی و اشخاص ذینفع اعم از هر شخصی كه منفعتی در اموال متوفی داشته باشد، می‌تواند از دادگاه تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت کند.
  • چنانچه وراث یا اشخاص ذی‌نفع متعدد باشند، نیازی به درخواست همگی آنها نیست و اقدام یك نفر از این افراد برای امضا و ارایه دادخواست گواهی انحصار وراثت كافی است.
  • ماده 20 قانون آیین دادرسی مدنی می‌گوید: «دعاوی راجع به تركه متوفی اگرچه خواسته، دین و یا مربوط به وصایای متوفی باشد، تا زمانی كه تركه تقسیم نشده، در دادگاه محلی اقامه می‌شود كه آخرین اقامتگاه متوفی در ایران، آن محل بوده و اگر آخرین اقامتگاه متوفی معلوم نباشد، رسیدگی به دعاوی یادشده در صلاحیت دادگاهی است كه آخرین محل سكونت متوفی در ایران، در حوزه آن بوده است.»هم اکنون مرجع صلاحیتداری که به انجام امور مربوط به انحصار وراثت می‌پردازد، شورای حل اختلاف است.
  • اشخاصی که می‌توانند به گواهی انحصار وراثت اعتراض کنند
  • 1- دادستان یا رئیس حوزه قضایی
  • مطابق ماده 367 قانون امور حسبی، در همه مواردی كه دادستان تشخیص دهد كه متوفی بلا وارث بوده و درخواست اشخاص برای صدور تصدیق بی‌‌اساس است، می‌تواند به ‌درخواست تصدیق وراثت اعتراض کند. همچنین وی می‌تواند در صورتی كه متوفی را بلاوارث بداند، به تصدیق انحصار وراثت در موردی هم كه تصدیق ‌مسبوق به آگهی نبوده‌است، اعتراض كند و در هر حال دادستان حق دارد از رأی دادگاه تقاضای تجدیدنظر کند.
  • البته تا زمانی كه برای محجور، قیم و برای غایب، امین معین نشده است، دادستان می‌تواند به نام محجور و غایب به درخواست تصدیق انحصار ‌وراثت اعتراض کند که این موضوع در ماده 368 قانون امور حسبی بیان شده است.
  • 2- اشخاص ذی‌نفع
  • در صورتی که گواهی انحصار وراثت به زیان وراث یا اشخاص ذی‌نفع صادر شود، هر یک از آنها می‌توانند به آن اعتراض کنند؛ مثلا اگر نام یکی از وراث متوفی در گواهی انحصار وراثت ذکر نشده باشد، نامبرده می‌تواند با ارایه دلایل و مستندات نسبت به صدور گواهی مزبور اعتراض کند. مطابق ماده 369 قانون امور حسبی، رای دادگاه در این مورد قابل تجدیدنظرخواهی است.
  • گواهی انحصار وراثت برای فردی که در خارج فوت کرده
  • ماده 356 قانون امور حسبی بیان می‌کند: تصدیق صادره از مقامات صلاحیتدار كشور متوفی راجع به وراثت اتباع خارجه با انحصار آن پس از احراز اعتبار آن در دادگاه ایران از‌ حیث صدور و رعایت مقررات مربوطه به اعتبار اسناد تنظیم‌شده در خارجه قابل ترتیب اثر خواهد بود.
  • به طوری که ملاحظه می‌شود ماده فوق اعتبار گواهی انحصار وراثت صادره از مقامات صلاحیتدار کشور متوفی را که مربوط به وراثت اتباع خارجه یا انحصار آن است، منوط به احراز صدور آن و رعایت مقررات مربوط به اعتبار اسناد تنظیم‌شده در خارج کرده است. مقررات مربوط به اعتبار اسناد تنظیم شده در خارج از کشور نیز در ماده 1295 و 1296 قانون مدنی آمده است.
  • مدت زمان انحصار وراثت چقدر است ؟
  • به طور معمول و متوسط و در حالت نرمال برای صدور گواهی انحصار وراثت دو ماه زمان لازم است.با این وجود در صورت اقدام درست و پیگیری حضوری ممکن است در عمل در زمان کمتری هم این گواهی صادر شود و البته به دلیل عملکرد اشتباه یا وجود پیچیدگی هایی مانند نداشتن مدارک سایر ورثه یا عدم وجود گواهی فوت و مدارک متوفی نزد متقاضی ممکن است این زمان تا چهار یا پنج ماه هم افزایش یابد.
  • هزینه وکیل برای انحصار وراثت چقدر است ؟
  • دستمزد وکیل به طور کلی رقم ثابتی نیست و ممکن است با توجه به شهر محل درخواست گواهی و محل حضور وکیل و نیز با عنایت به پیچیدگی های کار یا ضعف احتمالی در مدارک این دستمزد افزایش پیدا کند شما می توانید با مراجعه به وکلای موسسه حقوقی و داوری عصر برنا هزینه های مربوطه را سوال فرمایید.
  • انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور
  • تفاوت خاصی بین درخواست گواهی انحصار وراثت در فرضی که متقاضی مقیم خارج از کشور باشد با موارد سکونت متقاضی در ایران وجود ندارد جز اینکه بدلیل عدم حضور موکل کار وکیل کمی بیشتر است.مثل اینکه گواهی فوت را خود وکیل باید بگیرد و صدور استشهادیه رسمی نیز با پیگیری وکیل انجام می شود و احتمالاً دعوت از سایر ورثه و درخواست ارائه مدارک نیز بر عهده وکیل گذاشته می شود که طبیعتاً به همین دلایل دستمزد وکیل کمی بیشتر از موارد عادی است .
  • متقاضی در صورتی که در سامانه ثنا ثبت نام ننموده باشد بعنوان اولین اقدام پس از انتخاب وکیل باید از طریق ثبت نام در سایت میخک و مراجعه به سفارتخانه ها، کنسولگری ها و دفاتر حفاظت منافع اقدام به اعطاء وکالت به وکیل انتخابی خود بنماید.
  • در فرضی که متوفی خارج از ایران فوت نموده باشد گواهی فوت در سفارتخانه ها یا کنسولگری های ایران صادر می شود.ولی استشهادیه در دفتر خانه های اسناد رسمی مستقر در ایران تنظیم شده و اگر متوفی اقامتگاهی هم در ایران نداشته باشد شورای مستقر در شهر تهران صلاحیت بررسی و صدور گواهی را دارد.
  • بهترین وکیل اراک
  • بهترین وکیل ملکی اراک
  • بهترین وکیل انحصار وراثت اراک
  • بهترین وکیل کیفری اراک
  • بهترین وکیل خانواده اراک
  • بهترین وکیل طلاق اراک
  • موسسه حقوقی و داوری اراک
  • موسسه داوری اراک
  • بهترین داور اراک
  • بهترین موسسه داوری اراک
  • زهرا عزیزی
  • محمد نوازنی
  • برای ارتباط با بهترین وکیل ملکی اراک کلیک کنید

    برای ارتباط با بهترین وکیل کیفری اراک کلیک کنید

    برای ارتباط با بهترین وکیل اراک کلیک کنید

    برای ارتباط با بهترین داور اراک کلیک کنید

    

    سایت قوه_قضائیه آرای قضایی   سایت عدل ایران  سامانه ابلاغ
    

    •